Program „Mieszkanie dla młodych”
(MdM) w pytaniach i odpowiedziach

1. Na czym polega program MdM?

Rządowy program „Mieszkanie dla młodych” ma pomóc młodym Polakom zdobyć pierwsze własne mieszkanie lub własny dom jednorodzinny. W programie przewidziano kilka sposobów udzielenia tej pomocy:

• dwa rodzaje wsparcia finansowego dla osób, które zamierzają zaciągnąć kredyt na kupno pierwszego mieszkania lub domu jednorodzinnego - dopłatę do wkładu własnego i spłatę części kredytu, oraz
• pomoc dla tych, którzy wybudują dla siebie pierwszy dom jednorodzinny albo rozbudują bądź przebudują istniejący budynek (lub jego część) i uzyskają w ten sposób mieszkanie – w postaci zwrotu części wydatków na materiały budowlane.

Niestety, nie każdy inwestor może być beneficjentem programu MdM. Trzeba bowiem spełnić łącznie kilka rygorystycznych warunków dotyczących między innymi wieku inwestora, wielkości mieszkania lub domu i ich ceny (warunki te omawiamy w kolejnych punktach). Zasady programu szczegółowo uregulowano w ustawie z 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (DzU z 2013 r., poz. 1304 i 1608).

2. Jak długo ma trwać program MdM?

Zgodnie z ustawą wnioski o dofinansowanie wkładu własnego wymaganego przy zaciąganiu kredytu można składać w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 30 września 2018 r., przy czym o spłatę części kredytu uzyskanego w programie MdM można wystąpić w ciągu pięciu lat od nabycia mieszkania lub domu.

Podobne ograniczenie czasowe dotyczy zwrotu części VAT zawartego w cenie materiałów budowlanych wykorzystanych do budowy własnego domu systemem gospodarczym, z tym że nie dotyczy ono terminu złożenia wniosku o zwrot, ale dat na fakturach za te materiały – muszą być wystawione między 1 stycznia 2014 r. a 30 września 2018 r., ale nie przed dniem wydania pozwolenia na budowę.

3. Do jakiego wieku można się zgłosić do programu MdM?

Jeśli chcemy zaciągnąć kredyt na kupno mieszkania lub domu, to wniosek o dofinansowanie wkładu własnego musimy złożyć najpóźniej przed upływem roku kalendarzowego, w którym kończymy 35 lat. W sytuacji gdy kredyt biorą małżonkowie, warunek wieku dotyczy tylko młodszego z nich.

Natomiast jeżeli planujemy budowę domu jednorodzinnego i odzyskanie części VAT za materiały budowlane, musimy uzyskać pozwolenie na budowę najpóźniej w roku, w którym kończymy 35 lat (trzeba więc złożyć wniosek o pozwolenie z odpowiednim wyprzedzeniem, bo procedura wydawania pozwolenia na budowę może trwać nawet kilka miesięcy). Gdy o zwrot występują małżonkowie, warunek wieku i tu dotyczy tylko młodszego z nich.

4. Czy program MdM jest tylko dla małżeństw?

Nie, zgodnie z ustawą nabywcą, któremu może być udzielone dofinansowanie wkładu własnego, może być małżeństwo lub osoba stanu wolnego, przy czym nie ma tu znaczenia, czy osoba ta wychowuje dziecko, czy nie.

Oznacza to, że w wypadku osób żyjących w związku nieformalnym wniosek o kredyt z dofinansowaniem może złożyć tylko jedna z nich (nie mogą zaciągnąć takiego kredytu wspólnie ani za ten kredyt kupić domu czy mieszkania na spółkę).

Nie ma wątpliwości, że o zwrot VAT może wystąpić zarówno małżeństwo, jak i osoba samotna, jeśli tylko buduje dla siebie dom jednorodzinny. Wydaje się, że ustawa nie wyklucza, aby o zwrot VAT występowały osoby, które budują wspólny dom jednorodzinny, chociaż żyją w związku niesformalizowanym.

5. Czy ma znaczenie wysokość zarobków?

Nie, w programie MdM nie przewidziano żadnych ograniczeń co do wysokości dochodów uzyskiwanych przez osoby, które chcą skorzystać z dofinansowania kupna lub budowy mieszkania albo domu.

6. Czy można mieć inne mieszkanie i skorzystać z programu MdM?

Jeden z warunków programu MdM brzmi: nie można mieć wcześniej własnego lokum (mieszkania ani domu). Do dnia nabycia mieszkania/domu za kredyt z dopłatą do wkładu własnego albo do dnia złożenia wniosku o zwrot VAT za materiały budowlane nie można być – nawet byłym – właścicielem mieszkania lub innego domu jednorodzinnego ani osobą, której przysługuje lub przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania czy domu, ani też współwłaścicielem budynku z udziałem, który w razie zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jedno mieszkanie. Dotyczy to obojga małżonków.

Z programu nie są jednak wyłączone osoby, które posiadają lub posiadały część ułamkową prawa własności mieszkania bądź domu jednorodzinnego, ale – uwaga! – nie dotyczy to wspólności małżeńskiej (łącznej, bez określenia udziałów). Jeśli więc ktoś jest na przykład współwłaścicielem mieszkania z bratem (odziedziczyli je wspólnie po matce), to może skorzystać z programu MdM. Natomiast osoba, która kiedyś nabyła mieszkanie wraz z małżonkiem, a następnie się rozwiodła i nawet oddała to mieszkanie byłemu małżonkowi, nie ma już prawa do wsparcia finansowego w ramach programu MdM.

Ponadto gdy nabywca jest najemcą mieszkania bądź przysługuje mu do niego spółdzielcze prawo lokatorskie, musi się zobowiązać, że w terminie sześciu miesięcy od nabycia mieszkania/domu za kredyt MdM rozwiąże umowę najmu albo zrzeknie się swojego prawa do lokalu na rzecz spółdzielni mieszkaniowej. Co ciekawe, ustawa nie wymaga takiego zrzeczenia się prawa czy rozwiązania umowy od osób, które wystąpią o zwrot VAT za materiały budowlane w związku z budową pierwszego własnego domu.

7. Czy posiadanie działki uniemożliwia korzystanie z programu MdM?

Nie, posiadanie niezabudowanej działki budowlanej czy działki z domem rekreacyjnym (letniskowym) nie jest przeszkodą w skorzystaniu z programu MdM.

8. Czy za kredyt MdM można kupić używane mieszkanie lub dom?

Nie, dofinansowanie wkładu własnego do kredytu można otrzymać wyłącznie w przypadku kupna nieruchomości na rynku pierwotnym, czyli od osoby, która je wybudowała w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (od dewelopera lub spółdzielni mieszkaniowej).

9. Czy można dostać dofinansowanie kredytu na budowę domu?

Nie, program MdM przewiduje dofinansowanie wkładu własnego i spłatę części zadłużenia wyłącznie w wypadku kredytów przeznaczonych na kupno mieszkania lub domu jednorodzinnego na rynku pierwotnym.

Osoby budujące dla siebie dom jednorodzinny na własnej działce mogą uzyskać wsparcie w postaci zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych (pod warunkiem spełnienia warunków programu). Nie ma znaczenia, czy budują dom za kredyt, czy za środki własne.